Sedef hastalığı (psoriasis), bağışıklık sisteminin anormal çalışması sonucu deri hücrelerinin normalden çok daha hızlı büyüyerek birikmesiyle karakterize, kronik bir otoimmün deri hastalığıdır. Bu durum, ciltte kırmızı lekeler üzerinde beyaz-gümüş renkli pullanmalar şeklinde kendini gösterir.
Sedef Hastalığının Belirtileri
Sedef hastalığının en yaygın formu plak psoriazis'tir ve hastaların yaklaşık ％80-90'ını etkiler. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir:
Kırmızı lekeler ve pullanma: En tipik belirtidir. Deride kırmızı renkli, üzeri gümüş-beyaz pullarla kaplı, sınırları belirgin plaklar oluşur.
Kaşıntı ve ağrı: Etkilenen bölgelerde kaşıntı, yanma hissi veya ağrı olabilir.
Kuruluk ve çatlaklar:Deri çok kuru olabilir, çatlayarak kanayabilir.
Tırnak değişiklikleri: Tırnaklarda çukurcuklar, kalınlaşma, renk değişikliği (sarımsı kahverengi yağ lekesi görünümü) veya tırnağın yatağından ayrılması görülebilir.
Eklem ağrıları: Bazı hastalarda sedef artriti (eklem iltihabı) gelişebilir.
Bu belirtiler genellikle dirsek, diz, bel bölgesi ve kafa derisi gibi bölgelerde görülür.
Olası Nedenler ve Tetikleyiciler
Sedef hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sistemindeki bir bozukluk ve genetik yatkınlık temel rol oynar. Bazı faktörler hastalığı tetikleyebilir veya kötüleştirebilir:
Stres: Yoğun stres atakları tetikleyebilir.
Cilt yaralanmaları:Kesikler, sıyrıklar, böcek sokmaları veya güneş yanığı.
Enfeksiyonlar:Özellikle boğaz enfeksiyonları (streptokok).
Bazı ilaçlar:Lityum, bazı tansiyon ilaçları (beta blokerler), antimalaryal ilaçlar.
Hormonal değişiklikler.
Soğuk hava ve güneş ışığı eksikliği.
Sigara ve aşırı alkol tüketimi.
Tedavi Seçenekleri
Sedef hastalığının kalıcı bir tedavisi yoktur, ancak belirtileri kontrol altına alan ve remisyona sokan çeşitli tedaviler mevcuttur. Tedavi hastalığın şiddetine ve tipine göre planlanır:
Topikal Tedaviler (Yüzeysel): Hafif-orta şiddetteki sedefte ilk tercih edilir. Kortikosteroid kremler, D vitamini analogları (kalsipotriol), nemlendiriciler kullanılır.
Fototerapi (Işık Tedavisi): Kontrollü UVB ışını kullanılır. Orta şiddetteki sedefte etkilidir.
Sistemik İlaçlar: Şiddetli sedef veya diğer tedavilere yanıt alınamayan durumlarda ağızdan veya enjeksiyonla alınan ilaçlardır (metotreksat, siklosporin gibi).
Biyolojik İlaçlar: Hedefe yönelik, bağışıklık sisteminin belirli kısımlarını bloke eden daha yeni bir tedavi seçeneğidir. Şiddetli sedef ve sedef artritinde kullanılır.
Önemli Not: Sedef hastalığı bulaşıcı değildir.
Kaynaklar
Mayo Clinic
MSD Manuals
Hello Health Group
Apollohospitals
Cigna Healthcare
Sedef Hastalığının Belirtileri
Sedef hastalığının en yaygın formu plak psoriazis'tir ve hastaların yaklaşık ％80-90'ını etkiler. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir:
Kırmızı lekeler ve pullanma: En tipik belirtidir. Deride kırmızı renkli, üzeri gümüş-beyaz pullarla kaplı, sınırları belirgin plaklar oluşur.
Kaşıntı ve ağrı: Etkilenen bölgelerde kaşıntı, yanma hissi veya ağrı olabilir.
Kuruluk ve çatlaklar:Deri çok kuru olabilir, çatlayarak kanayabilir.
Tırnak değişiklikleri: Tırnaklarda çukurcuklar, kalınlaşma, renk değişikliği (sarımsı kahverengi yağ lekesi görünümü) veya tırnağın yatağından ayrılması görülebilir.
Eklem ağrıları: Bazı hastalarda sedef artriti (eklem iltihabı) gelişebilir.
Bu belirtiler genellikle dirsek, diz, bel bölgesi ve kafa derisi gibi bölgelerde görülür.
Olası Nedenler ve Tetikleyiciler
Sedef hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sistemindeki bir bozukluk ve genetik yatkınlık temel rol oynar. Bazı faktörler hastalığı tetikleyebilir veya kötüleştirebilir:
Stres: Yoğun stres atakları tetikleyebilir.
Cilt yaralanmaları:Kesikler, sıyrıklar, böcek sokmaları veya güneş yanığı.
Enfeksiyonlar:Özellikle boğaz enfeksiyonları (streptokok).
Bazı ilaçlar:Lityum, bazı tansiyon ilaçları (beta blokerler), antimalaryal ilaçlar.
Hormonal değişiklikler.
Soğuk hava ve güneş ışığı eksikliği.
Sigara ve aşırı alkol tüketimi.
Tedavi Seçenekleri
Sedef hastalığının kalıcı bir tedavisi yoktur, ancak belirtileri kontrol altına alan ve remisyona sokan çeşitli tedaviler mevcuttur. Tedavi hastalığın şiddetine ve tipine göre planlanır:
Topikal Tedaviler (Yüzeysel): Hafif-orta şiddetteki sedefte ilk tercih edilir. Kortikosteroid kremler, D vitamini analogları (kalsipotriol), nemlendiriciler kullanılır.
Fototerapi (Işık Tedavisi): Kontrollü UVB ışını kullanılır. Orta şiddetteki sedefte etkilidir.
Sistemik İlaçlar: Şiddetli sedef veya diğer tedavilere yanıt alınamayan durumlarda ağızdan veya enjeksiyonla alınan ilaçlardır (metotreksat, siklosporin gibi).
Biyolojik İlaçlar: Hedefe yönelik, bağışıklık sisteminin belirli kısımlarını bloke eden daha yeni bir tedavi seçeneğidir. Şiddetli sedef ve sedef artritinde kullanılır.
Önemli Not: Sedef hastalığı bulaşıcı değildir.
Kaynaklar
Mayo Clinic
MSD Manuals
Hello Health Group
Apollohospitals
Cigna Healthcare